Staatsgreep of oude trukendoos?

Het gerucht gaat dat in Venezuela aanstaand weekend opnieuw een staatsgreep plaatsvindt. Althans, als je de regering moet geloven. Hugo Chávez, zijn minister van Defensie en diens collega op Binnenlandse Zaken doen er alles aan om het idee van een naderende coup leven in te blazen. Toen ik gistermiddag met Venezuela belde voor een ander verhaal, was het kennelijk het gesprek van de dag. Rukken er zondag tanks op naar het presidentieel paleis net als in 2002?

Het heeft er alles mee te maken dat op zondag het doek valt voor RCTV, een commerciële zender die kritiek levert op het regime van Hugo Chávez. De licentie van RCTV wordt niet verlengd, hetgeen tot massale straatprotesten heeft geleid. Volgens de Inter-Amerikaanse Persvereniging zal die beslissing het land 30 jaar in de tijd terug sturen. Chavez en de zijnen roepen dat ze allerlei "de-stabiliserende factoren" aan het "neutraliseren" zijn - dictatuur taal voor het oppakken en opsluiten van plannensmeders. Er zijn maar liefst 20 wapens in beslag genomen, die tegen de regering gebruikt zouden worden.

Als er iemand iets van coupplegen weet, dan is het voormalig luitenant kolonel Hugo Chávez Frías. In 1992 mislukte zijn poging om de macht te grijpen, hetgeen hem 2 jaar cel kostte. Dus hij weet waar hij het over heeft.

Er zijn ook ingrediënten voor een coup aanwezig in Venezuela. Chávez heeft onlangs de twee historisch meest belangrijke instanties van het land op de tenen getrapt. Eerst is het leger beledigd met een bevel dat soldaten de kreet "Vaderland, Socialisme of de Dood" moesten gebruiken bij alle militaire plechtigheden. Daar hebben de soldaten en officieren wat moeite mee. Het leidde zelfs tot een strafrechtelijke aanklacht tegen de oud officier Chávez.

Toen viel hij ook uit tegen bastion nummer 2, de katholieke kerk. De Paus had vorige week zondag in Brazilië zich - ongeveer - laten ontvallen dat de evangelisatie van de inheemsen voor deze een hele
verrijkende ervaring moet zijn geweest, en dat ze maar wat blij moesten zijn dat kerk en de Spanjaarden zich zo hebben ingespannen om hen het licht te doen zien. Chávez eiste excuses van de Paus. Terecht dat de Kerkvader op zijn woorden wordt gewezen, maar Chávez maakt er onder de conservatief gelovigen geen vrienden mee. (Vandaag heeft de paus dat geprobeerd het alsnog recht te zetten.)

Tel daarbij op de haat die 22.000 ex-arbeiders van het staatsoliebedrijf tegen hem koesteren, omdat ze ontslagen werden en op een zwarte lijst kwamen na een staking in 2003 en je hebt alle benodigheden voor een oud Latijns-Amerikaanse putsch.

In Cuba gaat altijd het gerucht van een aanstaande Amerikaanse invasie

Maar het kan net zo goed bij de retoriek van de regering horen. Het zaaien van angst is een effectieve manier om je als machthebber in het zadel te houden. In Cuba horen ze niet anders dan dat morgen de Amerikanen kunnen aanvallen. En de Russische president Poetin wordt ook verdacht van die zogenaamde Tsjetjeense bomaanvallen in de metro van Moskou. Een gevoel van onzekerheid, het polariseren van de maatschappij - "Zij zijn tegen je, alleen bij ons ben je veilig" - het hoort allemaal thuis in de trukendoos van een populist of dictator.

Dus is het afwachten, gaan straks echt de lichten uit in Caracas? Of is het allemaal een listige hype om het volk bang te maken? Zondag weten we meer.