Cuba om de tafel met Spanje

Morgen is het zover. Dan bespreken Spanje en Cuba in Havanna de mensenrechtensituatie in het communistische land. Volgens het persbureau EFE is het voor het eerst dat Cuba instemt om met derden om de tafel te zitten om dit gevoelige onderwerp aan te snijden.

De bijeenkomst, op 29 en 30 mei, kan op het conto geschreven worden van het licht omstreden bezoek in april van de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken Angel Moratinos. Op de agenda staan mensenrechten, politieke gevangenen en het coördineren van vaste bijeenkomst om de zes maanden. Tijdens het bezoek van Moratinos - die vooral oog leek te hebben voor de niet geringe belangen van het Spaanse zakenleven - leek zo'n bijeenkomst onhaalbaar. Toen sprak Moratinos' Cubaanse evenknie Arturo Pérez Roque nog over 'huurlingen op de loonlijst van de VS' mbt tot de politieke gevangen.

Sinds 2003 zijn de betrekkingen tussen Cuba en de EU op een laag pitje als gevolg van zogenaamde Cocktail oorlogen. Na de arrestatie van 75 dissidenten in maart van dat jaar besloot de EU bij wijze van protest voortaan om dissidenten en voorname critici van het regime uit te nodigen voor ambassade partijtjes. Daarop weigerde de Cubaanse autoriteiten nog langer te komen op officiële gelegenheden van de EU landen.* In een bijeenkomst in Wenen verklaarde een Cubaanse topdiplomaat afgelopen donderdag dat de betrekkingen tussen de EU en Spanje stukken vebeterd zijn sinds het bezoek van Moratinos

Tegelijkertijd is Cuba met de V.S. in onderhandelingen over de aanschaf van 100 miljoen dollar aan landbouwproducten. 250 vertegenwoordigers van zo'n 100 bedrijven uit 23 Amerikaanse staten zijn deze dagen in Havanna om hun waar aan Cuba te slijten.

De gesprekken morgen worden vvor Spanje geleid door Rafael Dezcállar, de directeur van politieke zaken van BuZa, en voor Cuba door staatssecretaris voor multi-laterale betrekkingen, Abelardo Moreno.

*Dat beleid is al een tijd bijgesteld. Als ik het goed begrepen heb van de Nederlandse ambassade in Havanna, dan nodigen ze nu alleen regeringsfunctionarissen c.s. uit voor de borrels en wordt er met de dissidenten op een andere dag een potje gevoetbald of gebarbecued. Klinkt misschien pietluttig, maar dat is het denk ik niet. Als je vreest dat je elk moment door de geheime politie kan worden gearresteerd, dan is het een prettig idee dat je voor de belangrijkste diplomaten in het land een bekend gezicht bent.

Jeugdig enthousiasme met een scheutje staatsterreur

Demonstraties in Venezuela tegen de sluiting van het televisie kanaal RCTV zijn volop bezig vandaag. Tenmidden van het tumult ontwaart zich een nieuw verschijnsel binnen de zogenaamde Bolivariaanse Revolutie. In het land is een groep hooligans-met-een-mening in de weer om uitgesproken tegenstanders van het regime het zwijgen op te leggen. Het gebruik van pro-regerings knokploegen om critici te bedreigen kent genoeg precedenten, maar voor Venezuela is het een primeur voor zover ik weet. Het geeft een idee van de richting waar het land op gaat.

Het betreft hier twee groepen, maar het zijn er waarschijnlijk meer. De Coordinadora "Simón Bolivar" en de Movimiento "Alexis Vives". In de afgelopen 48 uur hebben zij de gevel van de Kamer van Koophandel van Caracas beklad en die van Globovisión, na RCTV het enige oppositie kanaal in Venezuela. Ernstiger is een aanval van dezelfde groepen op de School voor Communicatie van de Universidad Central. Deze politieke knokploeg (de bruine hemden zijn verruild voor shirts met daarop een afbeelding van Che Guevara) vielen het kantoor van de directeur binnen en bekladde het gebouw met hamers en sikkels. Een student die foto's wilde nemen werd lastig gevallen en de geheugenkaart van zijn camera afgepakt. Dit alles volgens verklaringen van de directeur van de school Adolfo Herrera aan de krant TalCual. De daders zouden studenten van de vakgroep Antropologie en Sociologie zijn en ambtenaren van deelgemeentes van Caracas.

Staatsgreep of oude trukendoos?

Het gerucht gaat dat in Venezuela aanstaand weekend opnieuw een staatsgreep plaatsvindt. Althans, als je de regering moet geloven. Hugo Chávez, zijn minister van Defensie en diens collega op Binnenlandse Zaken doen er alles aan om het idee van een naderende coup leven in te blazen. Toen ik gistermiddag met Venezuela belde voor een ander verhaal, was het kennelijk het gesprek van de dag. Rukken er zondag tanks op naar het presidentieel paleis net als in 2002?

Het heeft er alles mee te maken dat op zondag het doek valt voor RCTV, een commerciële zender die kritiek levert op het regime van Hugo Chávez. De licentie van RCTV wordt niet verlengd, hetgeen tot massale straatprotesten heeft geleid. Volgens de Inter-Amerikaanse Persvereniging zal die beslissing het land 30 jaar in de tijd terug sturen. Chavez en de zijnen roepen dat ze allerlei "de-stabiliserende factoren" aan het "neutraliseren" zijn - dictatuur taal voor het oppakken en opsluiten van plannensmeders. Er zijn maar liefst 20 wapens in beslag genomen, die tegen de regering gebruikt zouden worden.

Als er iemand iets van coupplegen weet, dan is het voormalig luitenant kolonel Hugo Chávez Frías. In 1992 mislukte zijn poging om de macht te grijpen, hetgeen hem 2 jaar cel kostte. Dus hij weet waar hij het over heeft.

Er zijn ook ingrediënten voor een coup aanwezig in Venezuela. Chávez heeft onlangs de twee historisch meest belangrijke instanties van het land op de tenen getrapt. Eerst is het leger beledigd met een bevel dat soldaten de kreet "Vaderland, Socialisme of de Dood" moesten gebruiken bij alle militaire plechtigheden. Daar hebben de soldaten en officieren wat moeite mee. Het leidde zelfs tot een strafrechtelijke aanklacht tegen de oud officier Chávez.

Toen viel hij ook uit tegen bastion nummer 2, de katholieke kerk. De Paus had vorige week zondag in Brazilië zich - ongeveer - laten ontvallen dat de evangelisatie van de inheemsen voor deze een hele
verrijkende ervaring moet zijn geweest, en dat ze maar wat blij moesten zijn dat kerk en de Spanjaarden zich zo hebben ingespannen om hen het licht te doen zien. Chávez eiste excuses van de Paus. Terecht dat de Kerkvader op zijn woorden wordt gewezen, maar Chávez maakt er onder de conservatief gelovigen geen vrienden mee. (Vandaag heeft de paus dat geprobeerd het alsnog recht te zetten.)

Tel daarbij op de haat die 22.000 ex-arbeiders van het staatsoliebedrijf tegen hem koesteren, omdat ze ontslagen werden en op een zwarte lijst kwamen na een staking in 2003 en je hebt alle benodigheden voor een oud Latijns-Amerikaanse putsch.

In Cuba gaat altijd het gerucht van een aanstaande Amerikaanse invasie

Maar het kan net zo goed bij de retoriek van de regering horen. Het zaaien van angst is een effectieve manier om je als machthebber in het zadel te houden. In Cuba horen ze niet anders dan dat morgen de Amerikanen kunnen aanvallen. En de Russische president Poetin wordt ook verdacht van die zogenaamde Tsjetjeense bomaanvallen in de metro van Moskou. Een gevoel van onzekerheid, het polariseren van de maatschappij - "Zij zijn tegen je, alleen bij ons ben je veilig" - het hoort allemaal thuis in de trukendoos van een populist of dictator.

Dus is het afwachten, gaan straks echt de lichten uit in Caracas? Of is het allemaal een listige hype om het volk bang te maken? Zondag weten we meer.

De Mesties, de Tank en het Heksje

Estudiantes de La Plata is een club met historie. Gelijk alle Argentijnse voetbalclubs als je het aan de respectievelijke hinchas (fans) vraagt. Maar in tegenstelling tot Lanus of Banfield heeft Estudiantes ook werkelijk wat bereikt. Opgericht in 1905 in de universiteitsstad La Plata, even buiten Buenos Aires, drie keer winnaar van de Copa Libertadores en drie keer finalist van de intercontinentale beker. Eén keer werd die officieuze wereldcup gewonnen - in een uiteraard historische wedstrijd tegen Manchester op Old Trafford. Twee keer verloor de club, waarvan de tweede, in 1971 tegen het Feyenoord van Ole Kindvall en Van Hanegem en van ene Joop van Daele die zijn sportbril verloor aan een Argentijnse vuist...

Vanochtend heb ik het trainingscomplex van de club bezocht, op uitnodiging van Mariano, een vriend van mijn vriend Juan. Mariano behoort tot de barra brava, de harde kern van de supporters. Met zijn drieen in de bus naar La Plata, en dan slenterend het Milanello van Estudiantes op.

Wij waren gekomen voor één ding. Of eigenlijk twee. El Cholo en La Brujita, oftewel De Mesties en Het Heksje. De eerste is de bijnaam van Diego Simeone, oud Inter Milan en Atletico Madrid. Op het WK'98 in Frankrijk haalde hij het bloed onder de nagels van de Engelsen vandaan door David Beckham een rode kaart aan te smeren. Nu is hij trainer van Estudiantes en heeft al in zijn eerste jaar het kampioenschap gewonnen. De eerste landstitel voor de club in 23 jaar!

Het heksje, dat is Juan Sebastián Verón die bij Parma, Lazio en Manchester United speelde, en nog wel meer clubs. Zijn bijnaam heeft niets met zijn eigen kunnen te maken, maar heeft hij te danken aan zijn vader. Juan Ramon Verón is voor heel Argentinië La Bruja, De Heks. De oude Verón was in zijn tijd een veelscorende spits van hetzelfde Estudiantes. In de wereldbekerwedstrijd tegen Manchester United in 1969 was het De Heks die in de uitwedstrijd het doel trof op Old Trafford en Estudiantes de beker bezorgde.

Dat we ze gezien hebben moge duidelijk zijn. Sterker nog, met een select few wachtten we bij de ingang van de kleedruimtes de spelers op. Handtekeningen oogsten en foto's maken. La Brujita en El Cholo gingen gewillig op de foto, als ook Mariano "de Tank" Pavone, de man die het winnende doelpunt maakte tegen Boca Juniors vorig seizoen, waarmee Estudiantes kampioen werd. Terwijl we weg liepen, kwam De Heks zelf voorbij. Dus ook een foto!

'De NS zet traangas in'

Wie weleens op een vertraagde trein heeft zitten wachten kent dat gevoel...

Dinsdagavond wachtten forensen op het station Constitución aan de zuidkant van Buenos Aires vergeefs op het perron omdat een trein onderweg was blijven steken. Om 17.00 kregen de reizigers te horen dat ze gestrand waren en voorlopig niet naar huis konden. De rel die toen uitbrak was verschrikkelijk. Het stationsmeubilair werd in brandgestoken, politieagenten het station uitgeknuppeld en de pleister van de muren gerukt. Alle in het station aanwezige winkels zijn geplunderd. Pas 3 uur en 20 gewonden later verkreeg een 100-man sterke politiemacht weer het overwicht. Traangas en rubberkogels waren nodig om de woedende treinreizigers tot bedaren te brengen.

(let op de broodjesverkoper, mand onder arm, die ook zijn steentje bijdraagt)

Faith Under Pressure

Hier mijn eerste echte feature voor de Buenos Aires Herald, die morgen verschijnt. Het gaat over de oprukkende pinkstergemeentes die zieltjes kapen bij de katholieke kerk. Een stuk van dezelfde strekking heb ik voor De Pers gemaakt.

Voor het verhaal heb ik een afdeling van de Universele Kerk van het Koninkrijk Gods bezocht. Dat is een vrij enge club waar 15 uitsmijters de ingangen bewaken en gelovigen te horen krijgen dat ze vooral "al het materiële moeten opofferen aan het altaar van God," m.a.w., je geld of je bent een ketter. Op zich geen originele boodschap, maar de aanpak is wat aggressiever dan we uit andere hoeken gewend waren. De foto is wat onscherp, maar ik wilde vooral niet opvallen. Dat is niet gelukt.


In Latin America, growing Pentecostalism threatens the Catholic church's hegemony, but if Pope Benedict XVI wants to retain his flock he may well have to take some lessons from his rivals.

By Paul Scheltus

At 4070 Corrientes Avenue a man with an impeccable white shirt and a red tie paces up and down on the stage. His fist is clenched as he switches between mutterings and yells. The audience, is swaying to and fro, listening in awe and anticipating his every word. "We must sacrifice everything at the altar of the Lord," he booms, his words marred by a thick Brazilian accent, "there is no other way."

There are many good shows on Corrientes, but this isn't one of them. Although you might be forgiven for thinking it was. Just like the nearby theatres the building's façade is bathed in light, while enormous letters straddle the entire street front reading: "Jesus Christ is the Lord."

The building belongs to the Universal Church of the Kingdom of God; a Brazilian church started thirty years ago by a lottery salesman. It now claims six million faithful in Brazil alone, and yet it is just one of hundreds of churches across Latin America that make up the evangelical Pentecostal movement. They are sprouting everywhere as millions flock to hear preachers invoking the Holy Spirit, performing divine healing or heralding the end of days. Meanwhile, on a continent where Catholicism has been king for five hundred years, the number of those faithful to Rome is rapidly dwindling.

Pope Benedict XVI arrived in Brazil on Wednesday. Today he is addressing the Fifth Latin American Bishops Conference, a gathering of bishops from as far apart as Mexico and Chile. According to David Gutiérrez, spokesman for the bishop's gathering, one of the main themes of the 18-day episcopal meeting will be the loss of the faithful to the fast growing Pentecostal movement. "The growth of the sects is central to our conference," he told the Herald, "we still don't know what the Pope will say on the matter, but it's important something is done."

Expressed in numbers, the shift in the religious landscape is seismic. In Brazil, for instance, which harbours the world's largest Catholic population, almost 90 percent of the population defined itself as Roman Catholic in 1980. Now, that percentage is down to 74 percent. In the same period the number of Protestants has more than tripled. According to the World Christian Database Brazil recently surpassed the US as the country with the largest Pentecostal community, putting the figure at 24 million.

An explanation for soaring evangelical and plummeting Catholic numbers is best left to Luis Lugo, director of the Pew Forum for Religion and Public Life. His institute has carried out a survey on the rise of Pentecostalism in ten countries, including Brazil, Chile and Guatemala. "No question about it," he said over the phone from Washington, " most of these Pentecostals are former Catholics". According to the survey more than 70 percent of those joining the new churches were once loyal to Rome.

The reasons why so many choose these new churches over Rome are many. One reason, according to Lugo, "is the very deep and personal experience of god that these churches offer." The Pentecostal churches are known for their emotional services. Churchgoers say they often experience prophesizing, speaking in tongues and divine healing, not to mention exorcisms.

In the temple on Corrientes Avenue visitors close their eyes, hold their hands aloft and pray in loud voices as their body shakes. Meanwhile the Brazilian pastor rallies the faithful crying, "Please god, destroy the doubts within my soul. Give me the faith to be prosperous." Crew-cut boys, smart in shirt and tie, walk the aisles, checking on the visitors or throwing their own arms up towards the heavens.

After the service, two women wait for the train at Medrano subway station. "I was born Catholic, I went to a Catholic school and mine was a church wedding," says Monica Taylor (52), "but I wasn't happy. I carried a spiritual vacuum inside of me." She and a friend Mirian (50) have been attending this Pentecostal church in the Argentine capital for several years. "I was searching for a long time to fill my emptiness and tried all sorts of things," Monica continues, mentioning New Age and witchcraft among others. But it wasn't until she discovered the lit-up whitewashed building on Buenos Aires' theatre avenue, that she found somewhere that she felt at home.

"You can really feel the force of God," she says. For her, the upfront and spiritual approach of the Pentecostal ministry was decisive. "The thing is, you feel like you personally get to know the spirit of Jesus. I gained an inner peace"

Her friend Mirian tells a similar story. "I've been coming here for 4 years," she says, holding on tightly as the subway lurches forward. "I was depressed. The church lifted my spirits. I'm a happy person now." She owns her own beautician's business now, which she says is thanks to the strength she found in the Pentecostal church.

The enormous appeal of these churches is such that many mainstream churches have adopted some of the Pentecostal practices, for instance invoking the Holy Spirit to manifest or speaking in tongues. These so-called 'charismatic' churches include large numbers of Catholic, but also traditional Protestant communities, and are found across Latin America and the world. The key to their success, according to Luis Lugo, is a more personal and spiritual approach to mass religion, such as that used by the Pentecostal movement,

In its survey Pew Forum introduces the term renewalist as an umbrella for both Pentecostal and charismatic movements. When applying that definition, the number of people who have turned their backs on more traditional religious practices is astonishing. The Pew survey shows at least half of all Brazilians adhere to either Pentecostal or charismatic groups. In Chile, 30 percent of the population can be considered renewalist. But it's in Central American Guatemala where a real landslide has taken place. No less than three in every five people questioned define themselves as belonging to the renewalist movement.

If Pope Benedict XVI is looking to hang on to his Latin American faithful, then eyeing the results of the Pew Forum survey may point him in the right direction, says Luis Lugo. "We've found after adopting the charismatic practices, Catholic churches are retaining their congregation. People indicate they are less likely to leave churches that have renewalist practices," Lugo told the Herald. Not only that, according to him, "Charismatic Catholics, make better Catholics. They go to church more often and spend more time at community tasks."

The question is, will an 80-year old German who recently suggested reverting back to the Latin mass, see it that way. Today we should find out.

Drugskartels op YouTube

Op 2 mei in De Pers.

Rivaliserende drugsbendes in Mexico uiten dreigingen met muziek en video’s op internet. Op de lichamen van hun slachtoffers laten ze briefjes achter voor de politie of voor de concurrent.

Door Paul Scheltus

BUENOS AIRES - “Pas maar op informanten,” zingt de stem op een vrolijk Mexicaans riedeltje, “of je leeft niet om het te vertellen.” Op de video dat het deuntje begeleidt is een in plastic gewikkeld lijk te zien, waarvan de handen op de rug zijn gebonden. De video is onlangs op de internetsite YouTube geplaatst door ene ‘f29d’. “Arriba los del golfo,” heeft iemand er als reactie bijgezet, ‘leve de mannen van de Golf,’ een verwijzing naar de Golf-kartel, een van Mexico’s twee machtige drugsnetwerken die verwikkeld zijn in een bloedige strijd. Vorig jaar zijn 2000 mensen omgekomen in aan de kartels gerelateerd geweld. Dit jaar is de teller al de 700 gepasseerd - alleen al in één weekend van april werden 23 moorden gepleegd.

Dat Mexico een doorvoerland is voor verdovende middelen afkomstig uit Colombia, Peru en Bolivia en bestemd voor de Verenigde Staten, dat is al langer bekend. Ook dat langs de grens met de VS de dienst wordt uitgemaakt door machtige kartels die elkaar naar het leven staan. Maar sinds enkele maanden bestrijden de bendes elkaar en de politie niet alleen met wapens maar ook steeds vaker met woorden. Op twee pas gevonden lichamen, aangetroffen in de deelstaat Guerrero, lag een briefje waarop stond, “Iedereen die zich bij ons wil aansluiten is welkom, hoogachtend, uw vrienden, ha, ha, ha, ha,” Het briefje was gericht aan de politiechef, de openbaar aanklager en de minister van Veiligheid, aldus de lokale krant La Jornada de Guerrero. Ook op andere lichamen werden briefjes gevonden waarin de bendes het woord tot elkaar richten.

In hun uitingen naar het publiek maken de kartels zelfs gebruik van musici. De video’s die op internet worden geplaatst, zijn vaak begeleid door zogenaamde narcocorridos – liedjes met vrolijke accordeon en blaasmuziek, waarin een dwepende stem de daden van drugsbazen bezingt en zijn vijanden waarschuwt. Een van die zangers was Valentin Elizalde, alias de ‘Gouden Haan.’ Zijn stem was te horen bij een video waarin beelden van bebloede lijken elkaar opvolgden, terwijl Elizalde ‘dit is voor al mijn vijanden’ zong. Hij zou het Sinaloa-kartel promoten, concurrenten van het Golf-kartel, zo werd op chatsites beweerd. Niet lang daarna werd hij zelf na een concert doodgeschoten. Een dag later verscheen op YouTube een video van zijn lijkschouwing.

Voor wat voorbeelden van Mexicaanse kartelvideo's klik hier

Salvador!

Na mijn debut in het zondags tijdschrift van de Argentijnse krant La Nación, is een stuk van mij nu ook dankzij Tom van Prensa Nueva, bij de lezers van het El Salvadoriaanse La Prensa Gráfica op de mat beland.

Dat kan beter...

Ik kreeg laatst een mailtje van oudcollega CvK die wat kritiek had op mijn stijl. "WAT je schrijft vind ik mooi, het gaat mij erom HOE je het allemaal opschrijft. Dat kan nog strakker!"
Op die uitspraak volgden een reeks zinnen van mijn hand die volgens haar te langdradig waren. Toen ik de opeenhoping van komma's en bijzinnen zo achter elkaar geplakt zag werd ik ook een beetje duizelig. Eerlijk gezegd was het tenenkrommend. Dank daarvoor!

Dat bracht mij op het volgende idee. Zou iedereen die wat op- of aan- te merken heeft op mijn stijl, mijn onderwerp keuze, mijn gebrek aan nuance of mijn overdreven gevoeligheid dat ook willen doen. Ik wil weten wat jullie vinden van deze blog, van de stukjes in de krant, van de radio. Trek het register open, haal de kat met zeven staarten te voorschijn en ga los. Hit me!

Dat kan als commentaar bij deze post, of per mail naar scheltus-at-gmail.com. De reakties beloof ik hier weer te plaatsen.

KLM, de Duitse chartermaatschappij

Vanochtend vroeg ging de telefoon. Mijn grootvader die belde om te zeggen dat de KLM nazi's naar Argentinië vervoerd had. Dat bleek uit een reportage van het televisieprogramma Netwerk. Het eerste wat ik dacht; dat ik heb ik eerder gehoord. Mijn docent Argentijnse Geschiedenis in Leiden, Hans Vogel, vertelde al dat de KLM een luchtbrug opzette tussen Argentinië en Europa om vluchtende Nazi's in de veilige armen van generaal Perón te bezorgen. Dat was in 2002. Zelfs toen was het nieuws al oud, want kennelijk heeft de Amerikaanse senator Alfonse D'Amato al in 1996 zoveel beweerd.

Dat laatste hoorde ik net pas, nadat ik belde met de man die in de Netwerk-reportage commentaar geeft, luchtvaarthistoricus Marc Dierikx. (Omdat ik tegenwoordig van twee walletjes eet - ik werk ook als redacteur bij de Buenos Aires Herald - is nieuws uit Nederland met een Argentijnse lading even interessant). De onderzoeker van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis trof ik thuis aan in Brabant. Ik vroeg hem hoe dat zat met die vluchten en waarom dit nieuw is.

Het gaat er om, aldus Dierikx, dat het onderzoek van Netwerk aantoont dat de KLM wist met wat voor passagiers ze te maken had. Duitsers die het land niet mochten verlaten omdat ze door de Geällieerden werden gezocht. Sterker nog, de KLM zou de Zwitserse overheid hebben verzocht Duitsers met een reisverbod toch naar Argentinië te laten reizen. Daar komt bij dat de Amerikaanse regering de KLM meerdere malen gewaarschuwd heeft dat ze nazi's hielp vluchten. Die waarschuwingen werden genegeerd. Bovendien weigerde de Koninklijke Luchtvaartmaaschappij inzicht te geven in de passagierslijsten.

"KLM was in die tijd bezig met een expansionistisch beleid", vertelde Dierikx over de Skype. "Het was de tijd van [Albert] Plesman die van KLM een van de drie grootste luchtvaartmaatschappijen van de wereld wilde maken. Tegen die achtergrond werden alle overwegingen ondergeschikt gemaakt aan nieuwe routes."

Tegelijkertijd zou het KLM kantoor in Buenos Aires zowat door voormalige SS'ers zijn overgenomen. In 1949 sprak de Nederlandse ambassade in Argentinië in een brief aan de minister van Buitenlandse Zaken van het 'onwenselijke van een sterk Duits element bij de KLM-vertegenwoordiging' in Buenos Aires. De KLM zegt in de eigen archieven geen bewijzen te hebben gevonden voor verregaande betrokkenheid bij de vlucht van nazi's.

Het verhaal heeft één zwak punt. Niemand kan zeggen hoeveel foute Duitsers van deze route gebruik maakten. "De precieze aantallen zijn onbekend" vertelde Dierikx, en gaf zelf aan hoe lastig het is om te bepalen wie nou nazi is en wie niet. "Er zijn in die tijd ook duizenden Duitsers om economische redenen naar Zuid-Amerika gegaan" zei hij. Bovendien, zo legde hij uit, "de echte grote vissen zoals Mengele en Eichman gingen niet met het vliegtuig maar met een cruiseschip." De kans op detectie was veel kleiner bij het aanwal gaan tussen honderden anderen. In de Netwerk-reportage komen drie Duitsers met een reisverbod langs, alle drie zijn ze al overleden. Nabestaanden bevestigen wel dat ze waarschijnlijk met de KLM hier zijn gekomen.

Netwerk deed in Buenos Aires een beroep op Uki Goñi, historicus en journalist (oud Buenos Aires Herald!). Hij schreef een boek over de manier waarop generaal Perón nazi's naar Argentinië haalde - The Real Odessa (2003) - en beschreef daarin ook al de manier waarop KLM als luchtbrug tussen Zwitserland en Zuid-Amerika diende.

Iets anders aardigs aan het verhaal is de rol van VVD-kamerlid Van Baalen, die kamervragen over de zaak heeft ingediend. Van Baalen lijkt nu echt volledig gerehabiliteerd, nadat hij in 1998 door Vrij Nederland zowat zelf voor nazi werd uitgemaakt. Ik kan me nog herinneren dat er ophef onstond omdat hij in zijn Leidse tijd in de "Hitler Bunker" woonde, bij Pro Patria acht gaf en als kind een brief aan Joop Glimmerveen zou hebben geschreven. Dat van die brief is nooit bewezen en ik heb ook vrienden die aan Pieterkerkchoorsteeg 19 woonden - zij het een hele andere generatie. Maar goed, het is toch geestig om te zien dat Van Baalen nu voorop loopt in deze klopjacht op foute Duitsers. Hier boven is hij in oktober 2005 te zien bij het graf van generaal Simon Spoor die op Java sneuvelde met meer dan 6000 van zijn manschappen. Van Baalen hield toen een verhaal en de Telegraaf kopte "Eerherstel in hol van de leeuw." De foto is denk ik van correspondent Charles Sanders.

Geen Fidel, wel radio

Fidel Castro is niet verschenen. Dan doe je het goed, als je ook nieuws bent wanneer je wegblijft. Fit genoeg om met Hugo Chávez te bellen, om vriend 'Gabo' Garcia Marquez over de vloer te hebben, en zelfs om de Chinezen te ontvangen, maar nog altijd te zwak om 6 miljoen Cubanen toe te wuiven. Toen ik op Cuba was, was hij nog te ziek om een immens militair defilé bij te wonen ter ere van zijn verjaardag. Dat moet een hardnekkige verkoudheid zijn, maar goed het is een man van 80 jaren.

Wie ook al doorgaans in de 80 zijn, (bruggetje!) dat zijn de Madres de la Plaza, die zondag hebben herdacht dat het 30 jaar geleden is dat ze voor het eerst gingen protesteren op het Mei Plein om opheldering over de verdwijning van hun kinderen te eisen. Vrijdag liep ik met ze mee en daarna sprak ik met BNN United over die herdenking. Rechts boven kun je op de speler klikken om mijn bijdrage te beluisteren, maar je kunt ook hier klikken, dan hoor je het ook.